Filmsick

เราเริ่มต้นกันตรงนี้ ด้วยพล็อตเรื่องที่แสนคุ้นเคย หญิงสาวเผชิญหน้ากับ ผีร้าย/ฆาตกรโรคจิต/ปีศาจโดยลำพัง สังคมชายเป็นใหญ่เชื่อว่าเธอหลอนไปเอง ขณะที่เธอต้องดิ้นรนต่อสู้เพื่อเอาชีวิตรอดจนกว่าความจริงจะเปิดเผย

เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติปูซานจะเริ่มขึ้นในวันที่ 6-15 ตุลาคมนี้ โดยมีหนังทั้งสิ้นถึง 223 เรื่อง โดยฉายในโรงทั้งหมด แม้เราจะยังออกนอกประเทศไม่ได้ แต่ Film Club ก็ขออาสาแนะนำหนัง 12 เรื่องที่ควรดูในปูซาน แต่ถ้าไม่ได้ดู ก็รอดูได้ในที่อื่นๆ ทั้งออฟไลน์และออนไลน์ในไม่ช้านี้

เริ่มต้นจากภาพอัดกรอบสี่เหลี่ยมจัตุรัสแคบๆ ภาพผ่านกระจกรถของรถไฟใต้ดินในฮ่องกงที่เหมือนยาวไกลไม่จบสิ้น ฉากลองเทคเจ็ดนาทีที่มีเสียงประกอบเป็นเสียงจากการประท้วงในฮ่องกง เสียงตะโกน เสียงกรีดร้อง เสียงปืน เสียงระเบิด เสียงฟังไม่รู้ศัพท์ท่ามกลางความสับสนวุ่นวาย และความอึดอัดผ่านกรอบที่คุมขังดวงตาผู้ชมเอาไว้

บทความชิ้นนี้ว่าด้วยหนังสามเรื่องของ Abbas Kiarostami ในนามของ The Koker Trilogy เริ่มจากเด็กชายตามหาเพื่อเพื่อคืนสมุดการบ้าน ผู้กำกับตามหานักแสดงหลังเหตุแผ่นดินไหว และชายหนุ่มตามหาความรักที่ไม่อาจครอบครอง

หนังสยองขวัญจากมาเลเซียเรื่องนี้ประสบความสำเร็จพอสมควรในการฉายตามเทศกาลและได้รับเลือกเป็นตัวแทนประเทศในการชิงออสการ์ในปีที่ผ่านมา ด้วยความโบร่ำโบราณของมัน การพาผู้ชมกลับไปยังยุคสมัยของตำนานเก่าแก่ นิทานพื้นบ้าน โลกที่ตรรกะเหตุผลเป็นอีกชุดหนึ่ง โลกที่เต็มไปด้วยความสยองขวัญของป่าเขาลำเนาไพร โลกที่มนุษย์เป็นเพียงสิ่งมีชีวิตเปราะบางที่ไม่มีอำนาจต่อรองใดๆ กับธรรมชาติทั้งสิ้น

เช้าวันนั้น ผู้หญิงสามคนที่ไม่รู้จักกัน คนแรกเป็นแม่บ้านมีลูกเล็ก คนที่สองเป็นเจ้าของร้านกาแฟร่างท้วมที่โดดเดี่ยว คนที่สามเป็นเลขานุการิณีคนสวยที่อาจจะมีคนรักมากหน้า พวกเธอบังเอิญอยู่ในร้านขายเสื้อผ้าในเวลาเดียวกัน เจ้าของร้านเป็นชายวัยกลางคนท่าทางสุภาพคนหนึ่ง เขาเห็นแม่บ้านหยิบเสื้อใส่กระเป๋าจึงเข้าไปห้าม ท่ามกลางความเงียบ ชายเจ้าของร้าน ถูกผู้หญิงสามคนที่ไม่รู้จักกันรุมทำร้าย ทุบตี กระทืบ ฟาดด้วยหุ่นลองเสื้อและกระจก โดยมีผู้หญิงอีกจำนวนหนึ่งที่บังเอิญอยู่ในร้าน เฝ้ามองเหตุการณ์ทั้งหมดโดยไม่ได้ให้ความช่วยเหลือ จากนั้นทุกคนก็แยกกันไป

ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา e-flux ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มการตีพิมพ์ การเก็บรวบรวมโปรเจกต์ทางศิลปะ รวมถึงเป็นแพลตฟอร์มของการคัดสรรงานศิลปะ และเป็นนิตยสารศิลปะที่ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี 1998 ได้จัดฉายภาพยนตร์ออนไลน์เป็นซีรีส์ 5 ชุดในหัวข้อ ‘เท็จที่จริง : ปัญหาของความจริงในภาพยนตร์ของศิลปิน’ (True Fake: Troubling the Real in Artists’ Films)

หากมีการเมืองโดยไม่ได้ตั้งใจอยู่ในหนังเรื่องนี้ ความเป็นการเมืองที่มาจากความละเอียดลออในการพูดถึงชีวิตตัวละครจริงๆ เพราะการเมืองแฝงฝังอยู่ในชีวิตแต่ะคนอยู่แล้ว เมื่อทำหนังที่พูดถึงชีวิตมันจึงเป็นไปไม่ได้ที่จะไม่พูดเรื่องการเมืองไม่ว่าจะอยากพูดหรือไม่ก็ตาม

หนังลาวเรื่องนี้เล่าง่ายๆ ว่าด้วยชายเฒ่าคนหนึ่งที่เป็นคนเห็นผีมาตลอดชีวิตอันเจ็บปวด และเด็กชายอีกคนที่เริ่มเห็นผีเมื่อเห็นคนตายตรงหน้าคนหนึ่งอยู่ในอดีต อีกคนอยู่ในอนาคต เชื่อมร้อยกันไว้ด้วยผีสาวที่วันๆ เอาแต่เดินไปบนทางลูกรังกลางป่า อันเป็นทัศนียภาพที่ไม่เปลี่ยนไปแม้เวลาจะเปลี่ยนแปลง

นี่คือเรื่องของหนุ่มใหญ่ที่ตามจีบสาวน้อยแรกรุ่นสองคน ไม่ได้ปรารถนาเธอมากกว่าปรารถนาที่จะสำแดงความเป็นชายเจ้าเสน่ห์ของตน ในฤดูร้อนแสนงามของบ้านพักริมทะเลสาบที่ภูเขาเขียวขจีเป็นฉากหลัง บทสนทนารื่นรมย์เกี่ยวกับความรัก ความสัมพันธ์ การหยอกล้อ ยั่วยวน ล่อลวง รุ่มรวยไปด้วยอารมณ์ขันชวนหัวดำเนินไปโดยที่ใครจะไปคิดว่าจุดสุดยอดของมันอยู่บนหัวเข่าข้างหนึ่งของเด็กสาว

ในช่วงกลางทศวรรษ 1980's โมงยามแห่งความโกลาหลของประเทศที่กำลังเดินหน้าเปลี่ยนตัวเองจากประเทศเผด็จการเบ็ดเสร็จไปสู่ประชาธิปไตยอย่างลุ่มๆ ดอนๆ เกิดคดีฆาตกรรมขึ้นในเมืองเล็กๆ แห่งหนึ่งของเกาหลีใต้ ผู้ตายเป็นหญิงสาว เหยื่อสวมชุดแดง มือถูกมัดไพล่หลังและศีรษะถูกครอบไว้ด้วยกางเกงชั้นในของเธอเอง ก่อนที่ศพจะถูกนำไปทิ้งไว้ในท่อน้ำ นายตำรวจเจ้าของคดีเป็นตำรวจท้องถิ่นทึ่มๆ คนหนึ่ง ในเมืองเล็กๆ ที่มีชุมชนแรงงานโรงงานอุตสาหกรรมที่มีคนเข้าออกตลอดเวลา มันยากที่จะหาว่าใครคือฆาตกร หลักฐานรอยเท้าและเสื้อผ้าเหยื่อก็ถูกทำลายเละเทะจากความรู้เท่าไม่ถึงการณ์และความอยากรู้อยากเห็นของชาวบ้าน ฝ่ายเก็บหลักฐานทำงานเชื่องช้าพอมาถึงก็ไม่เหลืออะไรแล้ว นักข่าวก็ตามจี้จะเอาข่าวไปเลยแต่ไม่มีอะไรคืบหน้า จนมีเหยื่อรายต่อๆ มาก็ยังไม่มีอะไรคืบหน้า จนในที่สุดทางการตัดสินใจส่งตำรวจหนุ่มจากโซลมาร่วมสืบคดี...

มันคือเรื่องของ กิว ออฟ จอน เพื่อนซี้สามคนที่เป็นนักเรียนอยู่บ้าง ตกงานอยู่บ้าง หรือมีงานไม่เป็นชิ้นเป็นอันอยู่บ้าง คืนหนึ่งพวกเขาเรียกสาวไซด์ไลน์มาบริการที่บ้าน ร่วมสนุกกันข้ามคืน หากผลิดอกออกผลในอีกห้าเดือนต่อมา เมื่ออ้อมสาวไซด์ไลน์แรกรับงานคนดังกล่าว อยู่ดีๆ ถือวิสาสะหอบกระเป๋าเข้ามาอยู่ในบ้านพร้อมกับท้องโตที่ไม่รู้ว่าใครกันแน่คือพ่อที่แท้จริง แล้วครอบครัวพิลึกพิลั่นเริ่มต้นขึ้นตรงนั้นอย่างไม่ประสีประสา ไม่รู้เรื่องรู้ราว เหมือนกับเด็กเล่นขายของเสียมากกว่า เมื่อจอนตัดสินใจให้อ้อมเข้ามาอยู่ร่วมชายคา คอยดูแลจนกว่าลูกจะคลอดออกมา จากนั้นค่อยมาตรวจ DNA...

นายพล Enrique Monteverde คืออดีตผู้นำเผด็จการที่ปกครองประเทศกัวเตมาลาอยู่หลายปี (ตามประวัติศาสตร์ ประเทศกัวเตมาลาคือประเทศที่อยู่ในการต่อสู้แย่งชิงอำนาจของเผด็จการมาโดยตลอด และรุนแรงเข้มข้นในช่วงเวลาหลังสงครามโลกครั้งที่สองโดยมีอเมริกาเป็นผู้หนุนหลังเหล่าเผด็จการทหาร จนถึงปี 1996) ในเวลานั้น เขาและกองทัพของเขา ลักพา ทำร้าย ข่มขืน และฆ่า ชาวอินเดียนเผ่ามายันลงไปเป็นจำนวนมาก ในเวลานี้ เขายังคงอยู่สุขสบายในคฤหาสน์สุดหรูกับภรรยา กองทัพคนรับใช้และบอดี้การ์ดผู้ภักดี ลูกสาวเป็นหมอและคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวแวะมาเป็นบางครั้ง...

หนังสืออัตชีวประวัติของฟาเบียงเพิ่งวางแผง ฟาเบียงคือดาวค้างฟ้า เธอคือนักแสดงหญิงฝรั่งเศสที่เป็นเหมือนกำแพงตระหง่านต่อหน้านักแสดงสาวในฝรั่งเศสทุกคน เช้าวันนั้น เธอกำลังให้สัมภาษณ์นักข่าวนิตยสารคนหนึ่ง เขาถามเธอว่าใครคือคนที่จะมองว่าจะสืบทอดตำแหน่งต่อจากเธอ เธอจุดบุหรี่สูบด้วยมาดของนางพญาที่รำคาญเล็กน้อย เธอคิดว่าไม่มี ตอนนั้นเองที่ลูกสาวของเธอโผล่มา ลูเมียร์ลูกสาวของเธอเป็นคนเขียนบทในอเมริกา แต่งงานไปกับนักแสดงทีวีเกรดบีชาวอเมริกัน มีลูกกันหนึ่งคน ยกครัวกันมาเพื่อร่วมยินดีกับหนังสือที่พิมพ์ครั้งละหนึ่งแสนเล่มของเธอ คนทั้งโลกอาจจะรักเธอแต่ก็เว้นลูกสาวเธอไว้คนหนึ่ง แล้วหนังสือก็สร้างความวุ่นวายให้ชีวิต ลูเมียร์มาเพื่อบอกว่าแม่โกหกแม้แต่กับเรื่องของตัวเอง โดยเฉพาะเรื่องของลูกสาว ผู้จัดการส่วนตัวของเธอวางแผนจะลาออก เพราะเขารับใช้เธอมาหลายสิบปี แต่เธอไม่แม้แต่จะพูดถึงเขาในหนังสือตัวเอง ก็มันหนังสือของฉัน...

มองผ่านๆ เราอาจบอกว่านี่เป็นหนังรักเจ็บปวดของเกย์วัยดึกที่พบกันช้าเกินไป แต่สำหรับ Suk Suk สิ่งที่ทำให้ใจสลายไม่ใช่การพลัดพรากเพราะสังคม แต่คือมวลทั้งหมดของชีวิตต่างหาก