หลังจากลงบทสัมภาษณ์ กนกวรรณ วัชระ กรรมการผู้จัดการ บ.เนรมิตรหนัง ฟิล์ม จำกัด ที่เล่าถึงโมเดลธุรกิจหนังไทยที่ผูกโยงกับ Cryptocurrency ก็ทำให้มีหลายคนตั้งคำถามตามมามากมายว่ารูปแบบธุรกิจหนังเช่นนี้จะเกิดขึ้นจริง และจะเป็นอนาคตของวงการหนังไทยได้อย่างไร?
ซึ่งโมเดลธุรกิจนี้นับว่ากำลังเป็นที่สนใจของผู้สร้างหนังทั่วโลก และมีผู้สร้างบางรายล่วงหน้าไปก่อนแล้ว อย่างหนังเรื่อง Zero Contact ที่ได้รับการบันทึกว่าเป็นหนัง NFT เรื่องแรกของโลก! และอาจจะหมายถึงก้าวย่างที่เนรมิตรหนังกำลังพยายามเดินไปสู่เส้นทางดังกล่าวก็เป็นได้ เรามาค่อยๆ ทำความเข้าใจมันไปด้วยกัน
NFT หรือ Non-Fungible Token เป็น Cryptocurrency ประเภทหนึ่งที่แสดงความเป็นเจ้าของ “สินทรัพย์ดิจิทัล” ซึ่งจะต่างจากตระกูล Bitcoin ที่เป็น Fungible Token เนื่องจากกลุ่มหลังนั้นแต่ละเหรียญจะมีมูลค่าเท่ากันและสามารถทดแทนกันได้ แต่กับ NFT นั้นแต่ละเหรียญจะมีความเฉพาะตัว ไม่สามารถทดแทนกันได้เลย เพราะฉะนั้น NFT จึงมักนิยมนำไปใช้ซื้อขายในแวดวงศิลปะที่มีเพียงชิ้นเดียวในโลกหรือเพื่อสิทธิ์ในเนื้อหาบางอย่างที่คนอื่นไม่สามารถเข้าถึงได้ ด้วยเหตุนี้การซื้อขายด้วย NFT จึงมีคุณสมบัติพิเศษในการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาพ่วงมาด้วย
ดังนั้น NFT จึงกำลังเป็นที่สนใจในแวดวงศิลปะขณะนี้ และเพื่อให้เห็นภาพ ขอยกตัวอย่างงานของ ติ๊ก ชิโร่ ที่เริ่มจากการประมูลงานศิลปะของตัวเองและเนื้อเพลงที่เป็น “ลายมือ” เป็น NFT บนเว็บ OpenSea.io ซึ่งทั้งหมดเป็นงานที่ “มีชิ้นเดียวในโลก”
แล้ววงการหนังจะตักตวงผลประโยชน์จาก NFT กันอย่างไร เริ่มจาก หว่องกาไว ส่ง In the Mood for Love – Day One ซึ่งก็คือการนำฟุตเตจจากวันแรกของการถ่ายทำ In the Mood for Love ที่ไม่เคยเผยแพร่ที่ไหนมาก่อน นำไปประมูลเป็น NFT เพื่อฉลองครบ 30 ปีค่ายหนัง Jet Tone Films ของตัวเอง หรือ เควนติน ทารันติโน ก็ลุยตลาด NFT เป็นล่ำเป็นสัน เปิดประมูลสินทรัพย์ผ่านเว็บไซต์ tarantinonfts.com ซึ่งมีทั้งบท Pulp Fiction ที่เขียนมือ ไปจนถึงเสียงคอมเมนทารีส่วนตัว แต่ต่อมาค่ายมิราแม็กซ์ได้ฟ้องร้องทารันติโนให้หยุดประมูลสินทรัพย์จาก Pulp Fiction เพราะแม้ของบางอย่างทารันติโนจะมีสิทธิเต็มที่แต่อาจสร้างความสับสนกับคนทั่วไปได้ว่าเป็นสินค้าของสตูดิโอ ทั้งยังไม่อยากให้คนทำหนังรายอื่นเข้าใจว่าสามารถทำอะไรก็ได้กับหนังในค่าย
Zero Contact เป็นหนัง NFT เรื่องแรกของโลก โดยผู้กำกับ ริก ดักเดล เล่าเรื่องผ่าน 5 คนจากคนละมุมโลกที่ต้องร่วมมือกันยับยั้งผลกระทบจากการพัฒนาเทคโนโลยีของ ฟินลีย์ ฮาร์ต มหาเศรษฐีผู้ล่วงลับซึ่งรับบทโดย แอนโธนี ฮอพกินส์ หนังถ่ายทำผ่านโปรแกรมวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ในช่วงล็อคดาวน์ระลอกแรกปี 2020 จาก 17 ประเทศ
โมเดลของ Zero Contact โคจรอยู่บนแพลตฟอร์มชื่อ VUELE.io ซึ่งพัฒนาโดย CurrencyWorks ผู้ให้บริการบล็อกเชนครบวงจร เพื่อให้เป็นแพลตฟอร์มสำหรับการดูหนังและซื้อขายงานดิจิทัลเป็น NFT
แคเมอรอน เชลล์ ประธานบริหาร CurrencyWorks และผู้ก่อตั้ง VUELE เล่าถึงจุดเริ่มต้นของโปรเจ็คต์ Zero Contact ว่ามาจากการพูดคุยกับ ผกก.ดักเดล ซึ่งเป็น CEO ของ Enderby Entertainment (ผู้สร้าง Zero Contact) ด้วย พวกเขาคาดเดาถึงอุตสาหกรรมหนังฮอลลีวูดว่าบล็อกเชนจะมีบทบาทอย่างมากในอนาคต และที่สำคัญคือโมเดลนี้จะทำให้แฟนหนังเข้าถึงชิ้นงานได้มากกว่าแค่การได้ดูหนัง แต่ยังสามารถมีส่วนร่วมในขั้นตอนต่างๆ รวมถึงได้ใกล้ชิดกับผู้สร้าง ทีมงาน กระทั่งนักแสดงมากกว่าเดิม – อีกนัยหนึ่งก็คือมีกรรมสิทธิ์เสมือนเป็นเจ้าของหนังอีกคนนั่นเอง
“NFT ทำให้ปรับวิธีการจัดจำหน่ายหนังแบบเก่าไปเลย มันจะสร้างรายได้ตามมาอีกนอกเหนือจากการนำหนังเข้าฉายโรงตามปกติ เราเลยตื่นเต้นมากที่หนังเรื่องแรกของ VUELE มีดาราดังมาเล่น (ฮอพกินส์ที่เพิ่งคว้าออสการ์ปีล่าสุดมาด้วย) ยิ่งช่วยยืนยันความเชื่อของ CurrencyWorks และ Enderby ว่าธุรกิจหนังฮอลลีวูดจะขยับพรมแดนไปอีก สตูดิโอสามารถสร้างรายได้นอกเหนือไปจากการสร้างหนัง คือการเข้าถึงหนังที่พ่วงด้วยสิทธิพิเศษและเมอร์ชันไดส์อะไรก็ได้ที่มีหนังเป็นศูนย์กลาง” เชลล์กล่าว
ผลลัพธ์คือ Zero Contact ได้รับความสนใจจากทั้งแฟนหนังไปจนสตูดิโอหนังจากทั่วโลก เข้าร่วมประมูลเพื่อครอบครองหนังพร้อมฟีเจอร์พิเศษ (Zero Contact Platinum Edition) 11 NFT แรก ก็สร้างรายได้ไปมากกว่า 90,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ – แน่นอนว่ามูลค่ามากกว่าการขายแผ่นบลูเรย์ 11 แผ่นมหาศาล – ซึ่ง VUELE จะปล่อย Zero Contact พร้อมฟีเจอร์ใหม่ๆ ตามมาอีก
“เพื่อรักษาระบบนิเวศและตลาด NFT ของภาพยนตร์ จำเป็นต้องมีโครงสร้างพื้นฐานที่เหมาะสม VUELE เป็นแพลตฟอร์มครบวงจรที่สร้างสรรค์ ซื้อขาย รับชม และแลกเปลี่ยนกันได้ หรืออยากจัดแพ็คเกจใหม่ เช่น การเข้าถึงงานออกแบบ ฟุตเตจเบื้องหลัง หรืออยากกำหนดราคา ระยะเวลาซื้อขาย จำนวนผู้ชม ได้หมด เป็นการเปิดโอกาสให้สร้างรายได้จากหนังอีกไม่รู้จบ” เชลล์กล่าว
ข้อมูลเพิ่มเติม
https://vuele.io/zero-contact-platinum-collectors-edition
https://en.thevalue.com/articles/sothebys-auction-wong-kar-wai-in-the-mood-for-love-nft