ชญานิน เตียงพิทยากร

ประสบการณ์ Isan Sonata เป็นทั้งความตื่นเต้นเป็นพัก ๆ เมื่อได้ตระหนักรู้ตัวว่าที่เหยียบที่ยืนใต้ฝ่าเท้ากำลังถูกอธิบายให้นิยามเขตแดนใหม่อยู่ตลอดเวลา และความเหนื่อยล้าอ่อนแรงปนระแวงอย่างมนุษย์ที่เพิ่งหลุดพ้นจากเกมกับดัก ซึ่งสวมเสื้อคลุมปักชื่อเรียกให้ตนเองว่าการตามรอยอารยธรรมลุ่มน้ำชี แล้วจบลงด้วยความรู้สึกที่ห้อยค้างอยู่บนเส้นเลือน ๆ...

ภาพจำหนึ่งที่ส่งอิทธิพลถึงผู้ชมชาวไทยมานาน จนกลายเป็นทั้งจุดขายที่แข็งแรงและความคาดหวังอันคุ้นเคยต่อหนังญี่ปุ่นกระแสหลัก คือภาพยนตร์กลุ่มที่อาจเรียกรวมๆ ได้ว่าออกฤทธิ์อย่างขนมหวาน –โรแมนติก ซาบซึ้ง หัวเราะได้ เบาสบาย ชุบชูใจ ให้พลังบวก

ผู้ชมหลายคนอาจสังเกตเห็นเหมือนกันว่า หนังชีวิตติดขมทั้งสามเรื่องใน เทศกาลภาพยนตร์ญี่ปุ่น 2566 มีจุดร่วมเดียวกันอยู่ข้อหนึ่งคือ การเล่าเรื่องซึ่งเน้นให้คนดูค่อย ๆ ร่วมรับรู้ถึงแรงสะเทือนที่ขยายวงจากจุดศูนย์กลางของเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเหตุการณ์รุนแรงเปลี่ยนชีวิต หรือแค่การดำรงอยู่ของคนคนหนึ่ง แล้วแตกรายละเอียดไปยังตัวละครรายล้อมอย่างหนังหลากชีวิต

ระหว่างที่ช่วงเวลา 11 วันเต็มของ "เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเวนิซประจำปี 2022" ยังคงดำเนินอยู่ ดูเหมือนว่าหนังในสายประกวดหลักทั้ง 23 เรื่อง กลับไม่มีเรื่องไหนพุ่งทะยานขึ้นยืนหัวแถวเป็นตัวเก็ง ก่อนคณะกรรมการจะอ่านคำประกาศผลรางวัลซึ่งแทบถูกยึดครองเบ็ดเสร็จโดยหนังพูดภาษาอังกฤษ

แค่เดือนเดียวหลัง บงบง มาร์กอส (Bongbong Marcos, ลูกชายเฟอร์ดินานด์กับอิเมลดา มาร์กอส) กับ ซาร่า ดูเตอร์เต (Sara Duterte, ลูกสาวโรดริโก ดูเตอร์เต) ควงแขนเข้าทำเนียบมาลากันยังแบบแพ็คคู่ด้วยคะแนนเลือกตั้งระดับโคตรแลนด์สไลด์ หนังที่เขียนภาพเชิงบวกให้ตระกูลมาร์กอสเรื่องหนึ่งก็เข้าฉายในโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศฟิลิปปินส์

สำหรับปี 2022 นี้ ตัวแทนทีมชาติไทยเพียงหนึ่งเดียวที่มีลุ้นรางวัลคือ อานนเป็นนักเรียนตัวอย่าง หรือ Arnold Is a Model Student ภาพยนตร์ขนาดยาวเรื่องแรกของ สรยศ ประภาพันธ์ (อวสานซาวด์แมน, ผิดปกติใหม่) ผู้กำกับที่มีผลงานหนังสั้นตระเวนยุโรปต่อเนื่องในช่วงหลายปีหลัง

เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคมที่ผ่านมา ICPR ได้ออกแถลงการณ์ด่วน เรียกร้องกดดันให้รัฐบาลอิหร่านปล่อยตัวผู้กำกับภาพยนตร์สามรายที่ถูกทางการเข้าจับกุมคือ Mostafa Al-e Ahmad, Mohammad Rasoulof และ Jafar Panahi ทันทีโดยไม่มีเงื่อนไข

Film Club จึงขอเลือกแนะนำภาพยนตร์ซึ่งอาจยังไม่เป็นที่รู้จักนอกแวดวงเทศกาลหนัง คละปนกันไปทั้งหนังที่มีอายุแล้วสักหน่อย และหนังใหม่ที่เพิ่งทำเสร็จได้เปิดตัวออกฉายสดๆ ร้อนๆ ในช่วงเวลาที่ความขัดแย้งขึ้นสู่จุดสูงสุด แม้ว่าบางเรื่องจะไม่ได้ถือสัญชาติยูเครน หรือเป็นผลงานของคนทำหนังชาวยูเครนโดยตรง แต่ทุกเรื่องได้เข้าไปสำรวจ คลุกคลี เผชิญหน้า หรือเล่าเรื่องจากมุมต่างๆ ของสถานการณ์ความขัดแย้งในภาคตะวันออกของยูเครน ซึ่งดำเนินอยู่ตลอดมาเป็นเวลาเกือบทศวรรษ

เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม เพียงหนึ่งวันก่อนกำหนดมอบรางวัลให้ผู้ชนะการประกวดหนังสั้น #TikTokShortFilm ที่เทศกาลหนังเมืองคานส์ – The Hollywood Reporter ได้รับข้อความแถลงจุดยืนจากผู้กำกับออเตอร์ชาวกัมพูชา ฤทธี ปาห์น ซึ่งประกาศว่าเขาได้ถอนตัวจากตำแหน่งประธานกรรมการตัดสินรางวัลดังกล่าวแล้ว

เมื่อวันที่ 9-10 พฤษภาคมที่ผ่านมา คนทำหนังสารคดีและผู้กำกับภาพชาวอิหร่านอย่างน้อย 4 ราย ถูกเจ้าหน้าที่รัฐบุกค้นบ้านหรือที่พักอาศัย ยึดทรัพย์สินส่วนตัว และจับขังโดยไม่แจ้งข้อหา ในช่วงเวลาเดียวกับที่รัฐบาลอิหร่านกำลังพยายามกดปราบการชุมนุมประท้วงของประชาชน ซึ่งเกิดขึ้นเป็นระลอกคลื่นในหลายจังหวัดทางภาคตะวันตก

เมื่อช่วงกลางเดือนเมษายนที่ผ่านมา Netflix ได้แถลงผลประกอบการในไตรมาสแรกของปี 2022 โดยระบุว่ายอดสมาชิกทั่วโลกได้ลดลงกว่า 200,000 รายชื่อ

ตั้งแต่ช่วงหลายเดือนก่อนวันเลือกตั้ง #MartialLawNeverAgain และ #NeverForget ถูกใช้เพื่อรณรงค์สร้างความรับรู้ในประเด็นกฎอัยการศึกและอำนาจอิทธิพลของตระกูลมาร์กอสอย่างต่อเนื่องในโลกออนไลน์ ซึ่งภาพยนตร์ก็เป็นเครื่องมือหนึ่งในการขับเคลื่อนทางการเมืองครั้งนี้

เมื่อช่วงกลางเดือนเมษายนที่ผ่านมา NBCUniversal และ Apple TV+ ได้ประกาศข่าวความคืบหน้าเกี่ยวกับซีรี่ส์ Metropolis โปรเจกต์สุดทะเยอทะยานที่หาญกล้า “เล่นของสูง” รีเมคหนังไซไฟขนาดยาวเรื่องแรกๆ ของโลกจากยุคไวมาร์ของ ฟริตซ์ ลัง (Fritz Lang) ซึ่งได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งในอนุสาวรีย์ตลอดกาลแห่งโลกภาพยนตร์

เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติธรรมศาลา ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2012 โดยสองคนทำหนังคู่ชีวิต ริตู ซาริน (Ritu Sarin) และ เทนซิง โซนัม (Tenzing Sonam) เพื่อเปิดโลกภาพยนตร์ทางเลือกให้ชุมชนผู้ลี้ภัยและผู้พลัดถิ่นชาวทิเบตในเมือง และปัจจุบันเป็นที่ยอมรับในฐานะเทศกาลหนังอิสระชั้นนำอีกแห่งของอินเดีย

เราขอไล่เรียงสรุปรายละเอียดความเป็นมาของคดีนี้ รวมถึงตัวละครที่เข้ามาเกี่ยวข้อง ข้อถกเถียงที่ทั้งน่าสนใจและน่ากังวลเมื่อพิจารณาในประเด็นเรื่องลิขสิทธิ์ กับเส้นเรื่องซึ่งทำให้ฟาร์ฮาดีมีสถานะราวกับเป็นตัวละครในหนังของเขาเองที่ต้องเผชิญหน้ากับจุดพลิกผันและข้อถกเถียงด้านจริยธรรมที่ยากจะชี้นิ้วตัดสินผิดถูก