โชคดีในโชคร้าย ขณะที่โลกยังตกอยู่ในภาวะนิ่งงันจากการกักตัวกันโรค วงการตลกเดี่ยวไมโครโฟนก็เริ่มเผยแพร่งานโชว์พิเศษที่เคยสงวนไว้ฉายเฉพาะสหรัฐอเมริกา ออกมาให้ดูกันแบบฟรี ๆ ทั่วโลก หนึ่งในโชว์ตลกที่กระทบใจผู้เขียนที่สุดเป็นผลงานจากปี 2015 ของตลกคนดัง เทรเวอร์ โนอาห์ (ปัจจุบันเขารับหน้าที่เป็นพิธีกรรายการข่าวเน้นฮา The Daily Show With Trevor Noah ของช่อง Comedy Central – หาชมหาฟังกันได้ตาม Youtube และช่องทางพอดแคสต์ทั่วไป)
โนอาห์เปิดการแสดง Lost in Translation (ความยาว 40 นาที) ด้วยมุกตลกล้อเลียนเสียงคนดูที่ร้องวู้ฮู้ออกมาในยามที่เขาปรากฏตัวบนเวที เขากล่าวว่าเสียง “วู้ฮู้” ที่ผู้คนร้องออกมาเป็นวัฒนธรรมที่มีต้นกำเนิดจากผู้หญิงคนขาว คนดำอาจจะไม่สบายใจนักเวลาได้ยิน ‘วู้ฮู้’ ที่ว่านี้ฟังไปก็คล้ายเสียงหวอรถตำรวจ กับคนขาวที่ชอบแจ้งตำรวจอยู่แล้วอาจจไม่มีผลอะไรนัก แต่กับคนดำแล้วมันไม่ใช่
ส่วนแรกของโชว์นี้จึงเป็นชุดมุกตลกที่ว่าด้วยเรื่องของการทำอย่างไรไม่ให้คนผิวสีอย่างเขาถูกตำรวจยิงตาย เขายกตัวอย่างคดีอาสาสมัครดูแลชุมชนยิงเด็กอายุ 17 ที่ฟลอริดา “ข่าวนั้นเริ่มต้นด้วยการรายงานว่า ‘ชายคนหนึ่งยิงเด็กวัยรุ่น’ สังคมก็บอกว่าโอ้โห น่ากลัวว่ะ แล้วทำไมไม่รู้ วันต่อมาก็ดันมีการวิเคราะห์กันว่า ‘เด็กชายคนนั้นสวมเสื้อฮู้ด เขาทำอะไรกันแน่ ทำไมเขาจึงทำเช่นนั้น’ เอ่อ…โอเค ต่อไปนี้ผมไม่สวมเสื้อฮู้ดแล้วก็ได้” นอกจากนี้ยังมีการถูกยิงเพราะ ‘เดินเข้าหาตำรวจ’ การถูกล็อกจนขาดอากาศหายใจเพราะ ‘เป็นคนดำตัวใหญ่ท่าทางน่ากลัว’ ทุกเรื่องที่เขายกขึ้นมาล้วนเป็นคดีที่เกิดขึ้นจริงในช่วงเวลาตั้งแต่ปี 2013-2015
“ไม่สวมฮู้ด ไม่เดินเข้าหาตำรวจ ไม่เป็นคนตัวใหญ่ แล้วก็อีกนั่นแหละ ต่อมาก็มีข่าวคนดำอายุ 50 กว่าโดนตำรวจยิงเพราะวิ่งหนีเฉยเลย ถามว่าเขาทำผิดอะไร ข่าวก็รายงานว่าเขาเคยมีประวัติคดีทำร้ายร่างกายตอนปี 1987 เฮ้ย จริงดิ เราจะอยู่กันอย่างนี้จริง ๆ เหรอ ต้องต่อยคนแรงแค่ไหนถึงจะโดนยิงตายใน 20 กว่าปีถัดมาเนี่ย”
ในส่วนที่เหลือของการแสดง โนอาห์ยังคงล้อเล่นกับอคติทางชาติพันธุ์และศาสนาที่กระทำโดยคนขาว มุกตลกที่เจ็บแสบที่สุดของเขาคือการพูดว่า พอเป็นคนดำยิงกันข่าวจะบอกว่าเป็นเรื่องของชาวแก๊ง พอเป็นมุสลิมทำเรื่องโหดร้ายก็จะถือว่าเป็นผู้ก่อการร้าย แต่พอคนขาวทำอะไรคล้าย ๆ กัน มันจะถูกแปะป้ายให้เป็นเรื่องส่วนตัวหรือปัญหาทางจิตทันที
โชว์ Lost in Translation จึงน่าสนใจมาก ๆ ตรงที่โนอาห์ใช้อารมณ์ขันและความสามารถอันเหลือล้นในการลอกเลียนสำเนียง ท่าทางของผู้คนในสังคมอเมริกามาห่อเคลือบประเด็นความเหลื่อมล้ำทางชาติพันธ์ุในโลกของคนขาวแล้วสื่อสารออกมาอย่างตรงไปตรงมา โดยไม่สูญเสียความตลกอันเป็นเสน่ห์ของโชว์ตลกสแตนด์อัพไปแม้แต่น้อย
“เคยมีผู้หญิงคนขาวเดินเข้ามาชมผมว่า ‘คุณคือนิกเกอร์ที่หล่อและตลกที่สุดที่ฉันเคยเห็นมาเลยนะ’ ผมได้แต่อึ้ง นี่คมันคำชมแบบไหนกันวะ”
“ต้องมีคนพูดเสมอแหละว่าทำแบบนั้นมันไม่ถูก เผาข้าวเผาของมันไม่ถูกต้อง …แต่มันไม่มีหรอกครับวิธีการประท้วงที่ถูกต้อง เพราะนั่นแหละคือสิ่งที่ทำให้มันถูกเรียกว่าการประท้วง มันไม่มีทางถูกต้องแน่ ๆ เพราะคุณกำลังทำการต่อต้าน ‘สิ่งที่ทำให้คุณหยุดต่อต้าน’ ”
โชคร้ายในโชคดี มุกตลกหลายชิ้นในโชว์ปี 2015 ตัวนี้ ยังคงทำงานได้รุนแรงในปี 2020 ราวกับว่าความโหดร้ายรุนแรงเหล่านั้นไม่เคยขยับไปในทิศทางไหนเลย ล่าสุดโนอาห์ออกมาพูดเรื่องการชุมนุมประท้วงกรณีจอร์จ ฟลอยด์ที่กำลังปะทุอยู่ตอนนี้ ผ่านช่อง The Daily Show with Trevor Noah ว่านี่คือการตอบโต้ของคนดำที่เป็นสักขีพยานของการฉีกสัญญาการอยู่ร่วมกันในสังคมอเมริกามานับครั้งไม่ถ้วน “เวลาที่คุณมี และเวลาที่คุณไม่มี (ความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต) คุณจะมองเห็นโลกต่างกันมาก หลายครั้งเลยที่คนมีบอกคนไม่มีว่า ‘คุณไม่ควรทำแบบนั้นนะ นี่ไม่ใช่วิธีแก้ปัญหาที่ถูกต้อง’ คอลิน เคเปอร์นิคคุกเข่า, มาร์ติน ลูเธอร์ คิงพาลูกไปประท้วง, คนแอฟริกาเดินขบวนต่อต้านการแบ่งแยกสีผิว มันต้องมีคนพูดเสมอแหละว่าทำแบบนั้นมันไม่ถูก เผาข้าวเผาของมันไม่ถูกต้อง มันไม่มีหรอกครับวิธีการประท้วงที่ถูกต้อง เพราะนั่นแหละคือสิ่งที่ทำให้มันถูกเรียกว่าการประท้วง มันไม่มีทางถูกต้องแน่ ๆ เพราะคุณกำลังทำการต่อต้าน ‘สิ่งที่ทำให้คุณหยุดต่อต้าน’ ”
“เวลาที่คุณรู้สึกไม่สบายใจตอนเห็นภาพร้านทาร์เกตถูกปล้นฉกข้าวของไป นั่นเพราะคุณรู้ว่านี่คือการฉีกข้อตกลงของสังคม ทีนี้ลองนึกดูนะครับว่าคนดำจะรู้สึกอย่างไรเวลาที่ต้องมารับรู้ว่าพวกเขาถูกปล้นชีวิตกันอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน นั่นแหละครับคือรากฐานของเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ตอนนี้”
เทรเวอร์ โนอาห์ เป็นใคร?
เขาคือนักแสดงตลกสแตนด์อัพ และพิธีกรรายการโทรทัศน์เชื้อชาติแอฟริกาใต้ที่เข้าสู่วงการกับบทเล็ก ๆ ในละครโทรทัศน์ปี 2002 และเอาดีทางด้านการทำรายการตลกอย่างต่อเนื่องจนได้แสดงเปิดให้ตลกอเมริกันคนดังอย่าง แกเบรียล อิเกลเซียส (Fluffy) ในปี 2007 ก่อนจะย้ายไปอยู่สหรัฐอเมริกาปี 2012 เดินสายโชว์ตลกกวาดรางวัลมากมาย และรับช่วงต่อรายการข่าวแนวตลกเสียดสี The Daily Show ทางช่อง Comedy Central ตั้งแต่ปี 2015 ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ไม้เด็ดของเขาคือการลอกเลียนสำเนียง ท่าทางของผู้คนหลากเชื้อชาติหลายภาษา และมุกตลกแหลมคมเกี่ยวกับภาพเหมารวมของผู้คน
– Trevor Noah: Lost in Translation เปิดให้ชมได้ฟรีทาง Comedy Central Stand-Up
– ดูคลิปความเห็นของเทรเวอร์ โนอาห์ต่อกรณีจอร์จ ฟลอยด์ ได้ที่ Youtube