สารคดี

หนังเริ่มต้นจากกองถ่ายหนึ่งที่อยู่ในบาร์ Casablanca เพื่อทำการจำลองภาพของบางอย่างจากสคริปต์ ไปสู่การสัมภาษณ์ผู้คนทั่วไปที่อยู่ในละแวกนั้น ถามว่าพวกเขาเคยดูหนังของประเทศโมร็อคโคหรือเปล่า แล้วหนังที่ควรจะเป็นของประเทศโมร็อคโคนั้นเป็นอย่างไร

ในช่วงรอยต่อทศวรรษ 70’s และ 80’s เคยมีกลุ่มคนพิการราวแปดสิบคนล้อมกรอบกันเป็นวงกลมเพื่อปิดถนนเส้นหนึ่งจนทำเอาการจราจรทั่วนิวยอร์คเป็นอัมพาต และแกนนำกลุ่มเดียวกันนี้เองเคยรวบรวมกลุ่มผู้พิการประท้วงรัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุข การศึกษาและสวัสดิการต่อเนื่อง 24 วันเพื่อกดดันให้มีการลงนามในข้อตกลงเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้พิการทั่วสหรัฐอเมริกา

ภาพยนตร์ของออร์สัน เวลส์ มักเริ่มต้นด้วยความตาย เรื่องนี้ก็เช่นกัน ไม่ต่างอะไรกับบรรดาผลงานแสนยิ่งใหญ่ทั้งหลายที่เป็นได้ทั้งความภาคภูมิใจและคำสาปร้ายแรง ที่ส่งผลกระทบกับชีวิตของบรรดาผู้ที่รังสรรค์มันขึ้นมา Citizen Kane ทำเอาชีวิตของผู้ยิ่งใหญ่แห่งฮอลลีวูดประสบชะตากรรมชีวิตพลิกคว่ำคะมำหงาย ทั้งคนเขียนบทอย่างเฮอร์แมน แมนคีวิกซ์ที่เราได้เห็นไปแล้วใน Mank และกับตัวผู้กำกับอย่างออร์สัน เวลส์ ที่ไม่ว่าจะทำหนังออกมากี่เรื่องหลังจากนั้นก็จะต้องถูกเอาไปเทียบกับความยิ่งใหญ่ของผลงานสร้างชื่ออย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ คำสาปของเคน ทำเอาเวลส์เซ็งฮอลลีวูดจนต้องหนีไปอยู่ยุโรปเกือบสองทศวรรษ ก่อนที่เขาจะเริ่มรวบรวมแรงฮึดสุดท้ายมาทำหนังสั่งลาฮอลลีวูด The Other Side...

สารคดีเรื่องล่าสุดของวรรจธนภูมิ ลายสุวรรณชัย ตามติดเด็กหนุ่มในสลัมคลองเตยผู้ฝันอยากเป็นแร็ปเปอร์ ท่ามกลางความเหลื่อมล้ำและระบบการศึกษาที่เข่นฆ่าฝันของผู้คน

เมื่อวันที่ 30 พ.ย. - 1 ธ.ค. มีความไม่ชอบมาพากลเกี่ยวกับผลการจัดเรตหนัง School Town King ‘แร็ปทะลุฝ้า ราชาไม่หยุดฝัน’ โดยเฉพาะข้อความที่บอกว่า “17 ธันวาคมนี้ (ถ้าได้ฉาย) ในโรงภาพยนตร์” โดยในเพจระบุว่าผลการจัดเรตจะออกในวันพุธที่ 1...

หลายครั้งที่ผมเริ่มทำความรู้จักผู้คนใหม่ๆ พวกเขาจะคุยกันเองว่าผมมีลักษณะบางอย่างที่เหมือนกับคนรู้จักอีกคนหนึ่ง ผมไม่แน่ใจนักว่าเป็นเพราะลักษณะทางกายภาพแบบลูกคนจีนที่มีอยู่เยอะแยะทั่วไปในบ้านเมืองนี้ บุคลิกท่าทางที่อาจจะไปลอกแบบใครๆ มาโดยไม่รู้ตัว หรือเพราะคู่แฝดที่ผมไม่เคยเห็นตัวนี้มันมีอยู่จริงกันแน่ คุณจะรู้สึกอย่างไรถ้าวันหนึ่งเดินไปเจอคนที่มีรูปร่างท่าทางเหมือนตัวเองเป๊ะๆ ราวกับเห็นภาพสะท้อนในกระจก เรื่องเหลือเชื่อพรรค์นี้เคยเกิดขึ้นมาแล้วบนโลก และไม่ได้เกิดกับคนหน้าเหมือนแค่สองคนเท่านั้น แต่เป็นสามเลยต่างหาก นี่คือเรื่องราวของสารคดีที่มีชื่อว่า Three Identical Strangers สารคดีเรื่องนี้ฉายครั้งแรกในเทศกาลซันแดนซ์ปี 2018 เล่าเรื่องราวประหลาดที่บ๊อบบี้ ชาฟราน ประสบพบเจอในปี 1980...

ในบรรดาภาพยนตร์หลายสิบเรื่องที่ฉายในเทศกาลภาพยนตร์สารคดีไต้หวันในไทยช่วงหลายปีมานี้ มีหลายเรื่องที่เข้าข่ายข้องเกี่ยวกับการเมืองไต้หวันและการเมืองโลก ไม่นับเรื่องอื่นๆ ที่ไม่ว่าจะเกี่ยวกับอะไร ก็ส่องสะท้อนถึงความเป็นการเมืองในเรื่องนั้นเสียหมดสิ้น ส่วน The Price of Democracy (2019, LIAO Jian-hua) อาศัยอยู่ในทั้งสองวงโคจรนั้น หนังสารคดีเรื่องนี้พูดถึงสถานการณ์ทางการเมืองไต้หวันตลอดครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา เริ่มตั้งแต่ช่วงที่พรรคคอมมิวนิสต์ไต้หวันสิ้นอายุขัยและเจียงไคเช็คหมดอำนาจในปี ค.ศ. 1975 จนถึงยุคที่ไช่อิงเหวินก้าวขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีในปี ค.ศ....

พ่อของผมตัวหดเล็กลงทุกครั้งที่ได้พบกันพวกเราเจอกันแค่ปีละไม่กี่ครั้ง บางคราวก็เจอกันเพียงครั้งเดียวในรอบสองสามปีทุกครั้งที่พบกัน ผมสังเกตเห็นว่าพ่อหดเล็กลงกว่าคราวก่อน กล่าวกันว่า มนุษย์เรานั้นตายได้สองครั้ง ครั้งแรกคือเมื่อสิ้นลมหายใจ ส่วนอีกครั้งคือเมื่อไม่มีใครจดจำเขาหรือเธอคนนั้นได้อีกแล้ว ชีวิตของเราจบลงได้สองครั้งจริงหรือ  Dick Johnson is Dead ผลงานสารคดีเรื่องใหม่ของเคียร์สเตน จอห์นสัน (ผู้สร้างชื่อจาก Cameraperson) ท้าทายกับความตายทั้งสองครั้งที่ว่า ด้วยการจับเอาดิค จอห์นสัน คุณพ่อผู้กำลังเข้าสู่ภาวะความจำเสื่อมถอยจากโรคอัลไซเมอร์ มาถ่ายจำลองฉากการตายหลากหลายรูปแบบเก็บไว้ ในทางหนึ่งแล้วการกระทำเช่นนี้กวนตีนอย่างเหลือเชื่อ...

“...แต่ว่าเราที่เป็นคนผลิตคอนเทนต์ก็คิดว่า ควรจะผลิตเนื้อหาแบบอื่นด้วยไหม คือพอเราไปคุยกับเพื่อนที่เป็นชาวต่างชาติ พอบอกว่า เมืองไทย เขาก็จะนึกถึง ‘ชายหาดที่สวย’ ‘สิ่งร้ายๆ ที่เกิดขึ้น’ แล้วก็ ‘ความยากจน’ ทำให้เขาดูเราเหมือนเราด้อยกว่า ไม่เท่าเทียมกัน ก็เลยอยากจะผลิตอะไรให้เขาเห็นด้วยว่า ‘เมืองไทยก็มีนักวิทยาศาสตร์’ ‘เมืองไทยก็มีคน upper middle class’...

นับเป็นเรื่องยากเหลือเกินที่จะเบือนสายตาออกไปจากข่าวสารการชุมนุมช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา แต่การหันเหความสนใจของเราออกไปบ้างเพื่อพักผ่อนฟื้นฟูสภาพจิตใจก็นับเป็นสิ่งที่จำเป็น ถือว่าโชคเข้าข้างเราอยู่บ้างที่ยังมีสิ่งที่น่าสนใจและเข้ากันกับสถานการณ์บ้านเมืองให้หาดูในระบบสตรีมมิ่ง ทั้งหนังแห่งการประท้วงอย่าง The Trial of The Chicago 7 และสารคดีชุดใหม่ของ Vox สำนักคอนเทนต์หัวก้าวหน้าที่เราจะหยิบยกมาพูดถึงกันในครั้งนี้  Whose Vote Counts, Explained คือซีรีส์สารคดีเชิงอรรถ 3 ตอน...

มีเสียงลือเสียงเล่าอ้างถึงชายปริศนาคนนี้มากมาย จากบุคคลที่มีชื่อเสียงหลากหลายวงการ เจมี่ ฟอกซ์บอกว่า มีแค่คนเดียวที่จะสามารถช่วยตัดสินใจ หรือทำให้ชีวิตของคุณเปลี่ยนแปลงจากหน้ามือเป็นหลังมือ เมื่อพบกับชายคนนี้ เขาคือบุคคลลึกลับที่แม้แต่ผู้ทรงอิทธิพลหลายคนในวงการดนตรียังต้องให้ความยำเกรง อดีตประธานาธิบดีบารัค โอบาม่า บอกว่าชายผู้นี้คือพลังที่คอยช่วยเหลือเขาอยู่เบื้องหลัง อดีตประธานาธิบดีบิล คลินตัน กล่าวไว้ว่า คำแนะนำของชายคนนี้มีคุณค่ามากกว่าใครหลายๆ คน ที่เขาเคยพบเจอมาในชีวิตเสียอีก สนู๊ป ด็อกก์ บอกว่า "โอ้ยเพื่อน! เขาทั้งพูดจริง ทำจริง...

"ฉันอยากเป็นแม่ของคนทั้งโลก" อาจฟังดูน่าขันเมื่อได้ยินจากปากอีเมลดา มาร์กอส แต่ "แม่" คือหนึ่งในภาพจำสำคัญมากที่ผู้หญิงใช้เล่นการเมืองได้ ...นภัทร มะลิกุล วิเคราะห์บทบาทแม่ที่อีเมลเลือกให้ตัวเธอเอง

จาก Oasis: Supersonic นภัทร มะลิกุลชวนคิดถึง "วัฒนธรรมแบบร็อกๆ" ที่ให้สิทธิ์ผู้ชายได้ห่ามโดยไม่มีใครว่า สภาวะ "เด็กชายในร่างชายหนุ่ม" เช่นนี้เกิดขึ้นในสังคมได้อย่างไร?

1. ความทรงจำของข้าพเจ้าหมุนย้อนกลับไปในปี 2017 ในนาทีที่ข้าพเจ้าเหยียบย่างเข้าไปในทำเนียบมาลากันยัง (Malacañang Palace) ด้วยภารกิจบางประการ นาทีนั้นเหมือนโลกหมุนกลับไปในยุคแปดศูนย์ ในวันที่โลกยังคุกรุ่นไปด้วยไฟสงครามระหว่างค่ายเสรีนิยมและค่ายสังคมนิยม ในวันที่ยังไม่มีใครในโลกรู้จักอินเทอร์เน็ตนอกจากกระทรวงกลาโหมของสหรัฐอเมริกา ในวันที่เฟรดดี้ เมอร์คิวรี่ยังโลดแล่นอยู่บนเวทีคอนเสิร์ตในฐานะร็อคสตาร์เบอร์ต้น ทำเนียบมาลากันยังให้ความรู้สึกแบบนั้นอย่างเข้มข้น ถ้าจะพูดให้ถูกต้องกว่านั้นคือ, ในสายตาของคนนอก, เหมือนโลกทั้งใบยังติดอยู่ในทศวรรษที่ 80 สำหรับประเทศฟิลิปปินส์ มันเป็นทั้งความเศร้าและเสน่ห์เย้ายวนอย่างประหลาด 2. ในปี 2012 ข้าพเจ้ายืนมองแสงสีทองฉาบทามะนิลาเบย์จากระเบียงของอาคารศูนย์วัฒนธรรมแห่งฟิลิปปินส์ (Cultural...

ทุกอย่างเริ่มต้นจากหนูตัวหนึ่งในถังขยะ ติดแหง็กโดยที่แม้จะพยายามกระโดดอย่างสุดแรง แต่เพราะถังขยะในบัลติมอร์มีความสูงอยู่ที่ 34 นิ้ว หนูที่โดยปกติจะกระโดดได้สูง 32 นิ้วจึงได้แค่กระโดดเฉียดปากถังขยะ Rat Film คือสารคดีความยาว 80 นาที ของ Theo Anthony ผู้กำกับภาพยนตร์อายุ 31 ปี ที่อาศัยอยู่ในบัลติมอร์...